Tesbitler – islam bilgi arşivi

2.3. Küllî ve Cüz’î Tecelliler: Kâinat ve İnsan Üzerindeki Yansımalar

Risale-i Nur, İlâhî isimlerin tecellilerini küllî ve cüz’î olarak iki farklı düzlemde ele alır. Bu kavramlar, Allah’ın isimlerinin kâinatın genelinde ve insan gibi bireysel varlıklar üzerinde farklı boyutlarda tecelli ettiğini ifade eder.

2.3.1. Küllî Tecelliler: Kâinattaki Genel Yansımalar

Küllî tecelliler, İlâhî isimlerin kâinatın bütünü üzerindeki geniş ve kapsayıcı yansımalarıdır. Allah’ın kudreti ve hikmeti, kâinatın büyük düzeni içinde kendini gösterir.

Kâinatın düzeni: Güneş sistemi, galaksiler, doğa kanunları, İlâhî isimlerin küllî bir tecellisidir. Hakîm, Kadir ve Adl isimleri bu düzende kendini belirgin bir şekilde gösterir.

Ekosistemler ve evrensel denge: Yeryüzündeki canlılar arasındaki uyum, Rezzak ve Rahman isimlerinin geniş bir tecellisidir.

Örnek:
Güneşin doğması ve ışık vermesi, yalnızca bir insanın değil, tüm canlıların ihtiyaçlarına hizmet eden küllî bir tecellidir. Bu olay, Rahman ve Nur isimlerinin evrensel bir yansımasıdır.

2.3.2. Cüz’î Tecelliler: İnsan Üzerindeki Özel Yansımalar

Cüz’î tecelliler, İlâhî isimlerin bireysel varlıklar üzerindeki detaylı ve ince yansımalarıdır. İnsan, bu tecellilerin en kapsamlı şekilde görüldüğü varlıktır.

Her bireyin rızkı: Allah’ın Rezzak ismi, her canlıya özel olarak rızık verişinde tecelli eder.

İnsanın duyguları ve yetenekleri: Akıl, sevgi, şefkat gibi özellikler, Âlim, Vedûd ve Rahîm isimlerinin cüz’î tecellileridir.

Örnek:
Bir bebeğin annesinden süt emmesi, Allah’ın Rezzak ve Rahîm isimlerinin bireysel bir tecellisidir. Bu olay, hem annenin şefkatinde hem de bebeğin ihtiyaçlarının karşılanmasında görünür.

2.3.3. Küllî ve Cüz’î Tecellilerin Birlikteliği

Küllî ve cüz’î tecelliler birbirini tamamlar. Risale-i Nur, her bir cüz’î tecellinin aslında küllî bir düzenin parçası olduğunu vurgular:

Bir çiçeğin varlığı (cüz’î), kâinattaki ekosistemle (küllî) uyum içindedir.

İnsan, kâinatın genel düzenini kavrayabilen bir varlık olarak küllî tecellileri cüz’î boyutta hisseder.

2.4. Rahman, Rahîm ve Hakîm: İnsanın İman ve İbadetindeki Yeri

Risale-i Nur, Rahman, Rahîm ve Hakîm isimlerini, insanın iman ve ibadet hayatında rehber kılacak şekilde açıklar. Bu isimler, insanın Allah’ı tanımasında, imanını güçlendirmesinde ve ibadetine derinlik kazandırmasında önemli rol oynar.

2.4.1. Rahman İsmi: Evrensel Merhametin Kaynağı

Rahman, Allah’ın rahmet ve merhametinin tüm varlıklara şamil olduğunu ifade eder.

Evrensel tecelli: Güneş, hava, su gibi nimetler, tüm canlılara Allah’ın Rahman isminin bir lütfudur.

İnsana etkisi: İnsan, Rahman ismini tefekkür ederek Allah’ın sonsuz merhametini ve şefkatini hisseder. Bu tefekkür, insanın ibadetine şükür boyutunu ekler.

2.4.2. Rahîm İsmi: Şefkatin ve Yakın İlginin Kaynağı

Rahîm, Allah’ın rahmetinin özel ve bireysel yansımalarını ifade eder.

Bireysel tecelli: Bir insanın ihtiyaçlarının en ince detaylarına kadar karşılanması, Rahîm isminin tecellisidir.

İnsana etkisi: İnsan, bu ismi tefekkür ederek Allah’a yakınlık hisseder. İbadetlerinde samimiyet ve teslimiyet artar.

Hakîm, Allah’ın her işinde hikmetli bir düzen bulunduğunu ifade eder.

Kâinattaki hikmet: Doğadaki düzen ve insanın yaratılışındaki mükemmellik, Hakîm isminin açık delilleridir.

İnsana etkisi: İnsan, hayatındaki olaylarda hikmet arayarak sabırlı ve teslimiyetkâr olur. İbadetlerini hikmetli bir düzen içinde yerine getirir.

2.4.4. İman ve İbadetteki Yeri

İman: İnsan, Rahman ve Rahîm isimlerini tefekkür ederek Allah’ın şefkatini ve sevgisini hisseder; Hakîm ismini düşünerek olayların hikmetine inanır.

İbadet: Bu isimler, ibadetlere derin bir anlam katar. Şükür, sabır ve teslimiyet, bu isimlerin yansımasıdır.

Sonuç

2.1. İsimlerin Tevhid ve Marifetullah’a Açılan Kapısı

Allah’ın isimleri, O’nun zatını, sıfatlarını ve fiillerini anlamamız için birer anahtardır. Risale-i Nur’a göre, Esma-i İlahiye, Tevhid (Allah’ın birliği) hakikatine ve Marifetullah’a (Allah’ı tanıma) açılan en önemli kapılardır:

2.1.1. Tevhid’in İspatı

Her bir İlâhî isim, Allah’ın birliğine ve sonsuz kudretine işaret eder. Risale-i Nur, kâinatta görünen her bir ismin diğer isimlerle birlikte tecelli ettiğini ve bunun Tevhid’e delil olduğunu vurgular:

İsimlerin Birbirini Desteklemesi:

Rezzak ismi, Allah’ın her canlıya rızık verdiğini gösterir; ancak bu rızkın temininde Rahman, Kerim ve Hakîm isimleri de tecelli eder.

Bir meyve, sadece Musavvir isminin değil, aynı zamanda Kadir, Rahman ve Rezzak isimlerinin birlikte tecellisidir.

Her şeyde Allah’a Açılan Bir Kapı:

2.1.2. Marifetullah’ın Derinleşmesi

Allah’ın isimlerini tefekkür etmek, O’nun büyüklüğünü ve mükemmelliğini tanımamıza yol açar.

Kâinat Kitabı: Kâinat, Allah’ın isim ve sıfatlarının yazıldığı büyük bir kitaptır. İnsan, bu kitabı okumakla Marifetullah yolunda ilerler.

İnsanın Şuuru: İnsan, İlâhî isimleri okuyabilen ve anlamlandırabilen bir varlık olarak yaratılmıştır. Bu sayede, her varlıkta Allah’ın varlığını ve birliğini idrak edebilir.

2.1.3. Risale-i Nur’un Yaklaşımı

Risale-i Nur, İlâhî isimlerin Tevhid ve Marifetullah’ı anlamadaki önemini şu şekilde açıklar:

İmanî Derinlik: Esma-i İlahiye, iman hakikatlerini derinlemesine kavramamıza yardımcı olur. Özellikle, “33 Pencere” bölümünde her bir pencerenin Allah’ın varlığına ve birliğine nasıl işaret ettiğini anlatır.

Tevhidî Bakış: Her şeyin bir elden çıktığını görmek, kâinattaki düzenin bir yaratıcının eseri olduğunu anlamamıza yardımcı olur.

2.2. Cemal ve Celal İsimlerinin Tecellileri

Allah’ın isimleri genelde iki kategoriye ayrılır: Cemal (güzellik) isimleri ve Celal (azamet ve heybet) isimleri. Risale-i Nur, bu isimlerin kâinattaki yansımalarını ayrıntılı bir şekilde açıklar.

2.2.1. Cemal İsimlerinin Tecellileri

Cemal isimleri, Allah’ın rahmet, lütuf, güzellik ve şefkatini ifade eden isimlerdir. Bu isimler, kâinatta görünen güzelliklerde ve insanın ruhunda derin etkiler bırakır:

Rahman ve Rahîm: Canlıların ihtiyaçlarının karşılanması, anne şefkatinde ve doğanın bolluğunda tecelli eder.

Latîf: Kâinatta sanat ve incelik; bir çiçekteki renkler, bir kelebeğin kanatlarındaki desenler bu ismin tecellisidir.
Kerim: Allah’ın ihsanı ve cömertliği; insanın ihtiyaçlarının fazlasıyla karşılanması.

Vedûd: Sevgi ve merhamet; anne ve evlat arasındaki bağ, toplumsal dayanışma Vedûd isminin yansımalarıdır.

Cemal isimlerinin tecellileri:

Güneşin doğmasıyla hayatın başlaması.

Bahar mevsiminde bitkilerin çiçek açması.

İnsanların şefkat ve sevgi ile birbirine bağlanması.

2.2.2. Celal İsimlerinin Tecellileri

Celal isimleri, Allah’ın azametini, kudretini ve heybetini ifade eden isimlerdir. Bu isimler, kâinattaki düzen, ölüm ve yeniden dirilme gibi tecellilerde görünür:

Azîm: Kâinatın büyüklüğü ve düzeni; galaksiler ve yıldızların azameti.

Cebbâr: Tahrip olanı tamir etme, ölümden sonra yeniden diriltme.

Kahhâr: Allah’ın her şeyi kontrol etmesi; kötülüğü yok etmesi.

Celîl: Allah’ın büyüklüğü ve heybeti; dağların görkemi, fırtınaların şiddeti.

Celal isimlerinin tecellileri:

Fırtınalar, depremler ve volkanik patlamalar.

Ölüm ve yeniden dirilme kanunları.

Kâinattaki büyüklük ve sonsuzluk hissi.

2.2.3. Cemal ve Celal’in Birlikteliği

Risale-i Nur, Cemal ve Celal isimlerinin her zaman birlikte tecelli ettiğini vurgular.

Baharın güzelliği (Cemal), kışın tahribatı (Celal) ile birlikte gelir.

İnsan hayatındaki nimetler (Cemal), ölüm (Celal) ile tamamlanır.

Sonuç